Stress-Resistants. Preventing professional burnout of firefighters Odporność na stres. Zapobieganie wypaleniu zawodowemu strażaków
PORADNIK DOBRYCH PRAKTYK opracowywano przy współpracy psychologów posiadających kompetencje osoby uprawnionej do wykonywania zadań psychologa w PSP. Jednocześnie to osoby posiadające wieloletnie doświadczenie jako strażacy. Zaproszeni psycholodzy pochodzą z krajów partnerskich Projektu.
W Poradniku omówiono stres z perspektywy fizjologicznej, psychologicznej i behawioralnej, ponadto podkreślono znaczenie samego sensora, ale przede wszystkim umiejętność jego subiektywnej oceny; co w efekcie prowadzi do szybszej możliwości wyjścia ze stanu mobilizacji i powrotu do równowagi psychicznej i odprężenia. Poruszono zatem kwestię poszczególnych faz stresu (alarmową, względnej odporności, fazę wyczerpania).
Przeanalizowano czynniki, które mają diametralne znaczenie w zapobieganiu wypaleniu zawodowemu, takie jak: stosowanie właściwej diety, efektywny i higieniczny sen, znajomość technik relaksacyjnych. Podkreślono znaczenie wsparcia społecznego w sytuacjach kryzysu psychologicznego, odniesiono się do czasu pandemii, gdzie ze względów profilaktycznych odizolowanie wzajemnych kontaktów było elementem życia codziennego, co bardzo niekorzystnie wpłynęło na samopoczucie również nas wszystkich.
W Poradniku podniesiono kwestię stresu traumatycznego w wypaleniu zawodowym. Psycholodzy omówili także wachlarz działań profilaktycznych, w tym szkolenia i programy nauczania w szkołach profilowanych.
Bezgranicznym źródłem wiedzy okazali się strażacy i ich wieloletnie doświadczenie w pracy zawodowej, w tym wielokrotnie przeprowadzone skomplikowane akcje ratowniczo – gaśnicze i towarzyszące temu emocje. Zgodnie stwierdzono, iż pomimo naturalnej różnorodności wynikającej z organizacji w krajach partnerskich, uwarunkowań kulturowych – praca strażaka posiada porównywalną charakterystykę. Stąd wymiana doświadczeń, wzajemnej wiedzy, dokonywanie badań i analizy porównawczej będzie owocować wzrostem Know How, a w konsekwencji dostarczać nowych, innowacyjnych narzędzi do budowania odporności psychicznej konstruowania skutecznych narzędzi do radzenia sobie ze stresem.
Stąd przeprowadzono badania ankietowe wśród strażaków z Polski, Czech i Włoch.
Przedmiotem badań była następująca tematyka:
Korzyści z utworzenia Poradnika Dobrych Praktyk są wielowymiarowe. Kadra pedagogiczna pozyskała nowe instrumenty do nauczania zawodu, uczniowie poszerzyli swoje horyzonty myślowe i pozyskali nowy instrument edukacyjny do budowania swojej odporności psychicznej na przyszłej ścieżce zawodowej , czynni strażacy ugruntowują swoją wiedzę w dziedzinie psychologii pożarniczej, a emerytowani strażacy doceniają go za możliwość uporządkowania dzięki niemu traum z przeszłości. Wszyscy wyżej wspomniani podnieśli swoje kompetencje zawodowe. Poradnik dobrch praktyk jest kolejnym instrumentem zrealizowanym w ramach projektu „Odporność na stres. Zapobieganie wypaleniu zawodowemu strażaków”, który jest realizowany z Programu Erasmus Plus, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej.