…..STRAŻAK, RATOWNIK, CZŁOWIEK…

Fundacja Ponad Granicami wraz ze Szkołą Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie zorganizowała międzynarodową konferencję poświęconą tematyce stresu i wypalenia zawodowego wśród strażaków. Wydarzenie miało na celu podkreślenie istotnych aspektów związanych ze zdrowiem psychicznym pracowników służb ratowniczych oraz promowanie świadomości na temat konieczności profilaktyki w sferze psychiki. Konferencja była kolejnym etapem realizacji Projektu: Pozytywnie do akcji. Wzmacnianie odporności psychicznej młodych strażaków (Positive to action. Strengthening the mental toughness of young firefighters). Projekt realizowany jest w ramach Programu Erasmus Plus.

Zarówno poprzedni Projekt: Odporni na stres. Zapobieganie wypaleniu zawodowemu strażaków (Stress-Resistants. Preventing professional burnout of firefighters), jak i aktualny – spotkały się z aprobatą struktur Unii Europejskiej i otrzymały dofinansowanie na jego realizację, co stanowi dodatkowe potwierdzenie jego wartości i skuteczności. Projekt spotkał się z ogromnym zainteresowanie odbiorców, których rzesze wciąż zataczają nowe kręgi.

Z całą stanowczością należy podkreślić, iż przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu nie jest łatwym zadaniem i wymaga zaangażowania multi – i – interdyscyplinarnego wielu podmiotów. Stąd pomysł FPG na projekty i  innowacyjne podejście do kwestii burnout. Zważywszy, że są to działania na arenie międzynarodowej, dają nadzieję na wypracowanie takich narzędzi, które będą skuteczne w poprawie jakości życia i zdrowia psychicznego ratowników na całym świecie.

W swoim powitaniu uczestników Gospodarze konferencji: Pani Prezes FPG oraz Pan Komendant SA PSP,  zaznaczyli, że zdrowie i życie każdego ratownika jest najwyższym priorytetem. Podkreślili również, że profilaktyka psychiki staje się coraz ważniejszym aspektem pracy ratowników w świetle nowoczesnych wyzwań.

Wydarzenie zgromadziło Partnerów Projektu, międzynarodowych przedstawicieli służb ratowniczych, ekspertów z dziedziny psychologii i technologii, nauczycieli zawodu, strażaków zawodowych i ochotników, uczniów i słuchaczy szkół pożarniczych, lekarzy i terapeutów, przedstawicieli firm zajmujących się zaawansowanymi technologiami i wirtualną rzeczywistością. Łącznie przybyło ponad 120 osób, sala konferencyjna SAPSP wypełniona była po brzegi. Dyskusje oscylowały wokół głównego tematu: wypracować możliwie najskuteczniejsze strategie utrzymania dobrostanu psychicznego, przeciwdziałaniu i radzenia sobie z wypaleniem zawodowym.

Tematy poruszane na konferencji obejmowały m.in. treningi mózgu, jakość życia ratowników oraz skuteczne metody radzenia sobie ze stresem. Dużą uwagę poświęcono również roli nowoczesnych technologii w rozpoznawaniu symptomów stresu pourazowego oraz wspieraniu ratowników w utrzymaniu dobrostanu psychicznego.

W początkowej części konferencji Prezes FPG podzieliła się swoimi doświadczeniami z wyjazdów studyjnych do krajów partnerskich Projektu: do Florencji i do Semily, gdzie odbyły się spotkania poszczególnych delegacji z ratownikami poprzez udział w konferencjach, warsztatach i w symulacjach sytuacji kryzysowych. Efektem tych doświadczeń było stworzenie przez FPG i Partnerów Projektu kilku nowatorskich narzędzi, jak chociażby innowacyjna aplikacja, która bada emocje ratowników i po analizie wyników sugeruje ewentualne konsultacje z fachowcem. Dzięki zaawansowanym algorytmom oraz interfejsowi przyjaznemu użytkownikowi, aplikacja jest łatwa w obsłudze i dostępna dla wszystkich zainteresowanych.

Powstał również film edukacyjny oraz Poradnik dobrych praktyk. Oba instrumenty poruszają przedmiotową tematykę.

Mgr Anna Latała – psycholog, psychoterapeutka, metoda biofeedback: Klucz do koncentracji i efektywności pracy nad sobą

 W dzisiejszym świecie, w którym tempo życia staje się coraz bardziej wymagające, skupienie i efektywność w pracy stają się kluczowe dla naszego zdrowia psychicznego. Metoda biofeedback pomaga osobom w pracy nad koncentracją i samoregulacją stanów psychicznych.

 Biofeedback wykorzystuje biologiczny mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawnienia pracy mózgu. Głównym celem jest normalizacja EEG oraz kształtowanie zdolności samoregulacji. Poprzez specjalistyczne oprzyrządowanie, które odzwierciedla psychofizjologiczne procesy, metodę tę można wykorzystać do kontrolowania procesów, z których nie zdajemy sobie sprawy, a które możemy nauczyć się kontrolować.

 Jakie korzyści niesie za sobą regularne wykorzystanie biofeedbacku? Po pierwsze, pozwala on poprawić efektywność pracy poprzez zwiększenie koncentracji i skupienia. Dodatkowo, pomaga zwiększyć odporność na stres oraz ułatwia regenerację organizmu. Warto zaznaczyć, że metoda ta może być wykorzystywana zarówno u osób chorych, jak i zdrowych. W przypadku osób z ADHD, sesje mogą trwać nawet rok, aby ustabilizować homeostazę.

 Podstawą biofeedbacku są dwa rodzaje zapisów: fizjologiczny, takie jak przewodność skóry, oraz zapis EEG, czyli elektroencefalografia. W przypadku pracy na obu jednocześnie, można uzyskać bardziej kompleksowy obraz reakcji organizmu. Jednak preferowanym zapisem w badaniu stresu jest zapis EEG, który umożliwia analizę fal mózgowych Theta, Beta i HighBeta.

Podczas badań wykorzystywane są specjalistyczne certyfikowane urządzenia medyczne, które pozwalają na szybkie przetwarzanie danych i parametrów badania. Praca z elektrodami umożliwia precyzyjne monitorowanie reakcji mózgu na bodźce zewnętrzne.

Praktyczne wykorzystanie metody biofeedbacku może mieć różne formy, od pracy na animacjach czy ulubionym filmie, do słuchania ulubionej muzyki. Kluczem do sukcesu jest regularność treningów oraz odpowiednie dostosowanie bodźców do potrzeb i możliwości danej osoby.

Terapeutka w trakcie wykładu zaprosiła na scenę ochotników, aby zademonstrować  skuteczność metody. Podczas badania wykorzystano film, który w zależności od poziomu stresu u ochotnika zmieniał swoje rozmiary. To pozwoliło na obserwację zmian w reakcjach mózgu podczas różnych bodźców (ich siły i natężenia).

 Wniosek jest jasny: praca nad stresem to praca nad całym organizmem. Metoda biofeedbacku, dzięki swojej elastyczności i indywidualnemu podejściu, może być skutecznym narzędziem w poprawie jakości życia i zachowania równowagi zdrowia psychicznego. Dzięki niej możliwe jest osiągnięcie większej koncentracji, skupienia oraz lepszego radzenia sobie ze stresem, co przekłada się na wyższą efektywność w pracy i lepsze samopoczucie. Biofeedback to z pewnością przyszłe narzędzie w pracy psychologów uprawnionych do pracy w służbach PSP. 

 Stres a traumatyczne przeżycia. Kluczowe spojrzenie na traumę z perspektywy psychologa i strażaka z 40 letnim doświadczeniem

 Wystąpienie dr Paolo Bernardiniego podczas konferencji poruszyło istotny temat wpływu bodźców na umysł po przeżyciach traumatycznych, opierając się na ponad 40-letnim doświadczeniu zawodowym. Skupiając się na pracy strażaków, którzy codziennie narażeni są na trudne sytuacje, wyodrębniono trzy główne elementy odporności psychologicznej: zaangażowanie, samokontrola i wyzwanie. O tym mowa poniżej.

Strażacy codziennie poddawani są czynnikom stresogennym i  emocjom podczas każdej akcji. Są to reakcje, które występują w krótkim czasie po zakończonej akcji lub długotrwale zakorzeniają się w nas. Niestety nie jesteśmy w stanie całkowicie wyeliminować stresu z naszego życia, jest to jego element permanentny. Jako jednostki możemy stawiać czoła nieprzyjemnym sytuacjom. Zestawem narzędzi, dzięki którym radzimy sobie ze stresem jest odporność psychologiczna. Oczywiście ta reakcja może być nabyta lub wyuczona. Osoby o odpowiednim stopniu odporności wypracowują sobie swoją metodę ochrony przed stresogennymi czynnikami. Są w stanie rozwiązywać problemy i zarządzać emocjami. Tego typu postawa prowadzi do nabycia odporności unikając pogorszenia stanu zdrowia psychicznego. U strażaka po przeżyciu traumatycznej sytuacji może narodzić się pozytywna postawa. Takie osoby wyciągają pozytywne strony akcji i z odwagą stawiają czoła trudnościom tzw. rozwój pourazowy. Odporność składa się z trzech elementów: zaangażowanie, samokontrola, wyzwanie. Dla strażaków są to rzeczy oczywiste, uczymy się z tym działać. Strażacy postrzegają cele jako coś niezwykłego. Kontrola może być zewnętrzna lub wewnętrzna. Autokontrola polega na regulacji emocji i eliminowaniu negatywnych odczuć. Pomimo tego zdarza się, że jadąc do akcji mamy złe przeczucia. Musimy nauczyć się pracy z impulsami emocjonalnymi. Aby stawiać czoła negatywnym skutkom wyzwań strażacy poddawani są prewencyjnemu szkoleniu. Oczywiście oprócz ochrony indywidualnej naszą uwagę skupiamy na pracy zespołowej. Muszą zostać stworzone relacje poprzeczne z kolegami z jednostki, aby wspólnie przedzierać się przez bariery. W latach 70, gdy nie istniały socialmedia, czerpano siłę z bycia wspólnotą. Spotykano się razem, by wspólnie porozmawiać o wspólnych przeżyciach po akcji. W pracy dużą role odgrywa poczucie humoru. Śmiejąc się zwiększamy odporność, doprowadzamy do zwiększenia produkcji endorfin. 

W  jednostce w Pizie istnieje pokój zwierzeń. Sala nosi imię jednego ze strażaków, który zginął podczas akcji ratunkowej – Saverio Masi. W tym pokoju odbywają się spotkania z psychologiem podczas których często stosowane są różne techniki relaksacyjne.  Techniki te umożliwiają radzenie sobie z ciałem i umysłem, gdy jesteśmy zdenerwowani, zestresowani i pełni lęku. Strażacy zapoznają się z medytacją, która pomaga obniżyć poziom kortyzolu powszechnie nazywanego hormonem stresu. Poznają techniki oddychania przeponowego, zapraszani są do lokalnych siłowni, gdzie poznają  techniki starożytnej chińskiej sztuki walki tai chi, która często nazywana jest medytacją w ruchu. Składa się ona z sekwencji powolnych i płynnych ruchów. Propagowany jest również sport wg indywidualnych preferencji, jest on dobrym orężem w walce ze stresem. Podczas stresu wytwarzają się hormony: kortyzol, adrenalina i noradrenalina. Regularna aktywność fizyczna, taka jak bieganie, pływanie, jazda rowerem, rolki, obniża ich poziom i działa kojąco. Dzięki tym wszystkim metodom strażak zgłębia zaufanie do własnego ciała, potęguje ufność do własnych możliwości. Buduje relacje ze swoim stanem psychofizycznym, uczy się „zarządzać” własnymi emocjami.

Bryg. Dr Piotr Sowizdraniuk: Obciążenie psychologiczne i wczesne symptomy stresu u ratowników

Kolejny prelegent to zawodowy strażak, pedagog i ratownik medyczny w jednym. Entuzjasta ratownictwa medycznego i edukacji na rzecz szeroko rozumianego bezpieczeństwa powszechnego. Wykładowca w Szkole Aspirantów PSP w Krakowie. Jego głównymi zainteresowaniami  zawodowymi i naukowymi są: organizacja i funkcjonowanie systemów ratowniczych w Polsce oraz znaczenie właściwie prowadzonej komunikacji kryzysowej i wsparcia psychicznego w sytuacjach trudnych. Dr Sowizdraniuk ma na swoim koncie ponad dwadzieścia lat pracy w SA PSP oraz ponad dwadzieścia pięć lat pracy w PSP. W swoim wystąpieniu podkreślił złożoność roli strażaka oraz ratownika. Przedstawił różnorodne czynniki wywołujące stres w pracy ratownika, takie jak presja czasu, oczekiwania społeczeństwa czy własne perfekcjonistyczne podejście do działań. Omówił także różne rodzaje stresu, w tym zarówno ostry, jak i przewlekły oraz konsekwencje psychologiczne stresu, takie jak problemy zdrowotne czy psychosomatyczne. Podkreślił również wagę wsparcia psychologicznego dla pracowników służb ratowniczych oraz konieczność radzenia sobie z negatywnymi emocjami i przeżyciami.

Dr Sowizdraniuk pochylił się nad tytułem konferencji, uznając go za bardzo trafny. Strażak, ratownik, człowiek – pojęcia te dokładnie się ze sobą przenikają. Można jednak z nich również wywnioskować, jak ogromny ciężar psychologiczny spoczywa na strażaku, jak wiele ról spełnia w swojej pracy zawodowej i w społeczeństwie.

Kierowanie działaniami ratowniczymi zaczyna się w momencie przybycia na miejsce zdarzenia i kończy się po udzieleniu wszelkiej możliwej pomocy ofiarom i zabezpieczeniu miejsca tegoż zdarzenia. Strażak narażony jest na permanentny stres, już w momencie oczekiwania na alarm odczuwa niepokój, który narasta wraz z usłyszeniem sygnału alarmowego i konieczności wyjazdu z koszar. Stresorem jest wtedy każdy czynnik potencjalnie szkodliwy, mogą to być czynniki fizyczne lub psychiczne, aktualne lub z przeszłości. Gwałtowna pobudka, szybki czas reakcji, sen poza domem, itp. Strażacy z ogromną powagą traktują swoją pracę, zgodnie z obowiązującym  wśród nich credo: Strażakiem się jest, a nie tylko bywa. Są za to credo bardzo szanowaną grupą zawodową, jednocześnie jest to jednak dodatkowe obciążenie psychiczne. Strażak zwykły człowiek, a czyni cuda. Strażacy są świadomi respektu, jakim się cieszą, ale tez i oczekiwań, jakie na nich spoczywają (ze strony społeczeństwa, przełożonych, podwładnych, ich własny perfekcjonizm, etc.). Odzwierciedleniem tego stanu może być cytat krążący wśród braci strażackiej: ,,problemy pokonywać, o sukcesach meldować”.

Ogromną presję wywierają jednak sami na  sobie. Dążąc do bycia perfekcjonistą, do wykonywania wszystkich zadań doskonale, do hipotetycznego planowania jakie środki i siły do ewentualnej akcji zadysponować, jak intonacja głosu będzie najlepsza do rozmowy z samobójcą, czy informacje o akcji  przekazane  zostały dokładnie (czy to Osiedle Zgody czy ulica Zgody/ topograficznie to dwa różne miejsca), etc. Sama jazda samochodem do akcji jest mocno stresogenna, liczy się czas, jest to też pojazd uprzywilejowany, zatem obowiązują go inne reguły drogowe.

Masowe katastrofy, w których występują dzieci są niezmiernie obciążające, w szczególności gdy samemu jest się rodzicem. Na miejscu zdarzenia często przyjeżdżają media. Wydarzenia ukazane okiem kamery w wielu przypadkach różnią się od tego co widzą ratownicy. Przez czujną obserwację i obecność publiczności ,,zza kamery” strażacy stresują się jeszcze bardziej. Przeprowadzane są wywiady z uczestnikami, którzy oceniają pracę ratownika nie wiedząc, jak schemat postepowania powinien wyglądać i jakie procedury obowiązują.

Uraz psychiczny jest „cięższy” niż fizyczny. Stres oddziałuje na psyche,  mogą występować bóle głowy, dekoncentracja, problemy ze snem czy  luki w pamięci. Następnie pojawiają się objawy somatyczne, kołatanie serca, zwiększenie ciśnienia krwi, przyspiesza puls, może dojść do zawału i innych chorób psychosomatycznych.

Rozważania dr Sowizdraniuka można spuentować kilkoma dewizami: Strażacy biegną w stronę, z której ludzie uciekają. Jakże oczywiste jest to stwierdzenie, jednak już na  samą myśl kołacze w naszych głowach niepokój… Ścieżka edukacyjna strażaka, to jak najlepsze przygotowanie go do zawodu, czyli przygotowanie najlepszych na najgorsze.  Mając na uwadze powyższe, należy też pamiętać, że strażak to tylko człowiek. Podlega emocjom, kryzysom, ma prawo do gorszych dni. Temu służą zatem spotkania, szkolenia, konferencje, warsztaty, aby braci strażackiej uświadomić, że mają prawo do zmęczenia, że ich organizm może być wyeksploatowany, i że można temu zaradzić, można zarządzać swoimi emocjami, można okiełznać stres, a nawet przekuć go w pozytywną energię. Za Sokratesem można powtórzyć: poznaj samego siebie, a przestaniesz być sam dla siebie tajemnicą. 

Dott. Maurizio Maleci: Podejście do Burnout`u wśród strażaków

W trakcie konferencji poświęconej problemom zdrowia psychicznego wśród strażaków, dott. Maurizio Maleci, doświadczony strażak i członek włoskiej Narodowej Rady Bezpieczeństwa, poruszył istotną kwestię podejścia strażaków wypalenia zawodowego.

Mając na koncie bogate doświadczenie zawodowe, Maleci podkreślił znaczenie zrozumienia i radzenia sobie z wypaleniem zawodowym wśród strażaków. Po latach poświęconych pracy w firmie zajmującej się dystrybucją ropy i gazu ziemnego oraz trzydziestoletniej służbie w straży pożarnej, Maleci sam kiedyś stanął w obliczu tego wyzwania.

W swoim wystąpieniu zauważył zmiany w systemie pracy strażaków, które mogą prowadzić do wzrostu stresu i wypalenia. Od zmiany czasu pracy po coraz większą liczbę i rodzaj  akcji ratunkowych, obciążenie psychiczne strażaków stale rośnie. Maleci zwrócił uwagę na utratę wspólnoty wśród strażaków oraz zmniejszenie czasu na socjalizację i analizę akcji, co kiedyś stanowiło formę terapii grupowej.

Jako rozwiązanie dla tego problemu, Maleci wskazał na potrzebę kontynuacji formacji strażaków w zakresie przyswajania emocji oraz organizowania kursów dotyczących radzenia sobie z wypaleniem zawodowym. Podkreślił również wagę wspierania się nawzajem w ramach społeczności strażackiej, podając znaną we Włoszech maksymę: “Non si lascia mai indietro nessuno!” (Nigdy nikogo nie zostawiamy za sobą).

Podsumowując, dott. Maurizio Maleci zaznaczył, że walka z wypaleniem zawodowym wśród strażaków wymaga świadomości problemu oraz działań mających na celu wsparcie i pomoc w radzeniu sobie z tym wyzwaniem.

Jan Cerva: Stres oczami początkującego strażaka

W trakcie konferencji zabrał głos Jan Cerva, młody członek Państwowej Straży Pożarnej w Czechach (od sierpnia 2023 roku).  Podzielił się swoimi doświadczeniami związanymi ze stresem na pierwszych akcjach ratowniczych.

Cerva, który ukończył czteroletnią szkołę oraz przeszedł wiele kursów z zakresu ratownictwa, zaznaczył, że teoria nie zawsze przygotowuje na rzeczywiste sytuacje. Pierwsza akcja była dla niego czymś zupełnie nowym i stresującym, pomimo wsparcia ze strony doświadczonych kolegów. Walka ze stresem oraz poczucie niepewności były silnie obecne w jego umyśle, jednak po zakończeniu akcji odczuł ulgę i zrozumiał, że mógł nauczyć się wiele z tej sytuacji.

Kolejnym przeżyciem było pierwsze spotkanie ze śmiercią, gdy Cerva został wezwany do topiącego się  mężczyzny. Ta dramatyczna sytuacja uświadomiła mu, że życie strażaka to nie tylko walka z żywiołem, ale także z ludzką tragedią. Jednakże nie brakowało także pozytywnych momentów, takich jak otrzymanie podziękowania od żony mężczyzny uratowanego w wypadku samochodowym, co potwierdziło sensowność jego pracy.

Cerva podkreślił również zmianę postrzegania samego siebie jako pełnoprawnego członka zespołu strażackiego, z początkującego strażaka stając się osobą odpowiedzialną za wiele zadań, takich jak dokumentacja czy organizacja sprzętu. Wspólna praca i rozmowy z kolegami pozwoliły mu zrozumieć wartość wspólnoty oraz umożliwiły rozwiązywanie problemów zarówno zawodowych, jak i osobistych.

Dodatkowo, Cerva podkreślił rolę aktywności fizycznej, edukacji oraz wsparcia ze strony partnera życiowego w radzeniu sobie ze stresem. Opowiedział także o dramatycznej sytuacji, kiedy to jego dziewczyna udzielała pomocy medycznej pacjentowi, którego wcześniej on  ratował na miejscu wypadku.

W podsumowaniu swojego wystąpienia, Cerva wyraził nadzieję, że po latach służby będzie mógł przekazać swoje doświadczenia i wiedzę młodszym kolegom, zachowując przy tym zaangażowanie i pasję w działaniach strażackich. Wystąpienie Jana Cervy podczas konferencji stanowi cenne źródło wiedzy na temat radzenia sobie ze stresem wśród początkujących strażaków oraz pokazuje znaczenie wsparcia ze strony społeczności strażackiej i bliskich osób.

 Nowoczesne technologie w służbie zdrowia psychicznego. Świadomy ratownik

Mł. bryg. Maja Hain, psychoterapeutka i psycholog Systemu Pomocy Psychologicznej PSP, oraz St. Kpt Jakub Góźdź, Koordynator ds. Pomocy Psychologicznej KG PSP, przedstawili innowacyjne podejście do wsparcia psychologicznego ratowników, z wykorzystaniem mobilnych aplikacji.

Jak zauważa Hain, doświadczenie wielu traumatycznych sytuacji może zmienić człowieka, dlatego ważne jest dbanie o zdrowie psychiczne. Pomimo popularności aktywności fizycznej jako sposobu na radzenie sobie ze stresem, może to być jedynie tymczasowe rozwiązanie. Właściwa opieka nad własnym zdrowiem psychicznym jest niezbędna, aby uniknąć wyczerpania emocjonalnego.

Jednym z najczęstszych zaburzeń psychicznych występujących u strażaków jest zespół stresu pourazowego (PTSD). Góźdź podkreśla, że objawy PTSD mogą znacząco wpływać na jakość życia, prowadząc do unikania rozmów i specyficznych miejsc. Często strażacy maskują swoje emocje w miejscu pracy, co może prowadzić do poważnych konsekwencji zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym.

Badania w Polsce wykazały, że aż 79% strażaków doświadczyło co najmniej jednej traumatycznej sytuacji, a 4,9% zostało zdiagnozowanych z PTSD. Niestety, wielu funkcjonariuszy zgłasza się po pomoc do specjalistów zbyt późno, co skutkuje koniecznością wprowadzenia środków farmakologicznych.

Hain przeprowadziła badanie dotyczące radzenia sobie ze stresem wśród strażaków, zauważając, że często najpierw szukają oni wsparcia w rodzinie, a następnie w Internecie. Jednak samodzielna diagnoza i leczenie mogą prowadzić do błędów i komplikacji.

Dlatego też, Hain i Góźdź postanowili wykorzystać nowoczesne technologie, projektując mobilną aplikację do wstępnej autodiagnozy objawów PTSD oraz innych zaburzeń. Aplikacja zapewnia anonimowość i bezpieczeństwo użytkowników, umożliwiając szybką analizę wyników i udzielenie trafnych wskazówek dotyczących dalszego postępowania.

Głównymi celami aplikacji są motywacja do podjęcia leczenia, szybka i trafna pomoc, edukacja oraz łamanie stereotypów dotyczących opieki zdrowotnej psychicznej. Projekt ten stanowi ważny krok w kierunku poprawy opieki zdrowotnej strażaków i podniesienia świadomości na temat ich potrzeb psychologicznych.

Dr Machał Litworowski: Wykorzystanie symulatorów w budowaniu odporności psychicznej strażaków

Dr Michał Litworowski, CEO spółki NANO GAMES oraz Simprosoft, prezentuje innowacyjne podejście do szkoleń strażackich, wykorzystując technologię wirtualnej rzeczywistości (VR) do uzupełnienia tradycyjnych metod szkoleniowych.

Technologia VR stanowi odpowiedź na potrzeby nowoczesnego środowiska strażackiego, gdzie bezpieczeństwo i skuteczność działań są kluczowe. Litworowski podkreśla, że poprzez współpracę z FPG i SA PSP w Krakowie oraz przeprowadzenie badań eksploracyjnych z udziałem ponad 800 strażaków, udało się znacząco podnieść efektywność szkoleń oraz zminimalizować występowanie chorób symulatorowych.

Symulatory strażackie oparte na technologii VR pozwalają strażakom na nabycie doświadczenia praktycznego w bezpiecznych warunkach, co przekłada się na poprawę jakości wykonywanych zadań. Kluczowym elementem symulacji jest dźwięk, który wraz z wizualną reprezentacją scenariusza akcji ratowniczej, umożliwia realistyczne odtworzenie sytuacji.

Litworowski zaznacza również, że dzięki technologii VR możliwe jest przeprowadzanie treningów grupowych w wirtualnym środowisku, co usprawnia proces szkoleniowy oraz pozwala na jednoczesne przeszkolenie większej liczby strażaków.

Dodatkowo, projekt VR został wykorzystany w działaniach grupy poszukiwawczo-ratowniczej w mieście Trydent we Włoszech, gdzie zeskanowano teren i stworzono realistyczne środowisko akcji ratunkowej. Dzięki temu strażacy mogli zdobyć doświadczenie praktyczne w sytuacjach zagrożenia, bez konieczności narażania się na rzeczywiste niebezpieczeństwo.

Głównymi zaletami technologii VR są możliwość przeszkolenia większej liczby strażaków bez ryzyka powstania szkód rzeczywistych oraz ułatwienie pracy grupowej podczas treningów.

Wprowadzenie technologii VR do szkoleń strażackich stanowi istotny krok w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa i skuteczności działań ratowniczych, a także podniesienia jakości szkoleń poprzez wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań.

St. kpt. Jakub Góźdź: Nie chodzi o to by się rozsypać 

Polska Straż Pożarna wprowadza nowy system wsparcia psychologicznego dla swoich członków, mający na celu utrzymanie ich kondycji psychofizycznej oraz promowanie zdrowia psychicznego. Koordynatorem tego programu jest St. Kpt Jakub Góźdź z KG PSP w Warszawie, który podkreśla znaczenie poczucia kontroli nad stresem oraz roli pomocy psychologicznej w budowaniu silniejszych relacji.

“Poczucie kontroli jest niesamowitym atutem radzenia sobie ze stresem. Z lękiem jest tak, że szkodzi, ale tylko tym, którzy w to wierzą” – mówi St. Kpt Góźdź. Dodaje także, że stres może mieć pozytywny aspekt, gdy generuje oksytocynę, odpowiedzialną za budowanie relacji. Zgodnie z założeniami, na każde 1000 strażaków przypada co najmniej 1 psycholog, a w każdym województwie działają co najmniej dwaj specjaliści. Pomoc psychologiczna jest skierowana nie tylko do członków PSP i ich rodzin, ale także do członków OSP oraz osób cywilnych związanych z sytuacjami nadzwyczajnymi. Obszary działania systemu to interwencje, konsultacje oraz psychoedukacja. W ciągu ostatnich lat liczba interwencji wzrosła, a liczba osób korzystających z konsultacji online lub na żywo osiągnęła imponujący poziom.

“Badania systemu pomocy PSP wykazały, że 90% strażaków dostrzega sens pracy psychologa” – podkreśla St. kpt Góźdź. Dodaje także, że kierownictwo ma duży wpływ na funkcjonowanie ratowników. Aktualnie w całym kraju/PL działa 24 psychologów, z czego 20 jest dostępnych całą dobę. Wszystkie te działania są częścią obchodzonego w tym roku 15-lecia systemu pomocy psychologicznej w Polskiej Straży Pożarnej.

“Efekty tego systemu są widoczne dzięki osobistemu zaangażowaniu wszystkich podmiotów związanych z kwestią zdrowia psychicznego strażaków” – podsumowuje St. kpt Góźdź.

Historia Straży Pożarnej: Pasja i Tradycja

Antonio Albaci, strażak z zamiłowaniem do historii, dzieli się swoją fascynacją związaną z początkami straży pożarnej, które sięgają aż do czasów starożytnych.

Pierwsze wzmianki o państwowej straży pożarnej sięgają nawet 20 roku przed Chrystusem, a we Włoszech pierwsze służby tego typu powstały w 1316 roku we Florencji. Oficjalne zorganizowanie Korpusu Strażackiego miało miejsce w 1344 roku, kiedy to gmina Florencja podjęła działania w celu zapewnienia ochrony przed pożarami.

Przez kolejne wieki służba strażacka we Florencji przechodziła różne zmiany nazewnicze, ale zawsze pozostawała wierna swojemu zadaniu. Już w 1416 roku powstały cztery zespoły składające się z dziesięcioosobowych drużyn, które były odpowiedzialne za różne dzielnice miasta.

Dziś członkowie historycznego Korpusu Strażackiego biorą udział głównie w paradach przez stare miasto Florencji, utrzymując żywą pamięć o początkach tej szlachetnej służby. Ich miłość do tradycji sprawia, że specjalnie szyte stroje podkreślają rangę tego wydarzenia.

Zachowanie żywej pamięci o początkach straży pożarnej pomaga zobrazować młodszym pokoleniom dziedzictwo i znaczenie tej organizacji dla społeczności lokalnych. Pasja do strażackiego rzemiosła i dbałość o tradycję są nieodłącznymi elementami historii strażaków we Florencji.

Podsumowując dzisiejszą konferencję na temat ,,Strażak, ratownik, człowiek” powinniśmy skończyć z przekonaniem o micie stalowego bohatera. Można być odważnym, ale w tym samym czasie przeżywać lęk. Nadal być skutecznym podczas akcji, ale i jednocześnie  czuć się poruszonym. Pomagać, ale również prosić o pomoc.

Konferencja zakończyła się życzeniem nowych perspektyw dla uczestników oraz podziękowaniem za ich obecność. Wydarzenie to stanowiło istotny krok w promocji świadomości na temat problemu wypalenia zawodowego wśród ratowników oraz wskazywało na potrzebę dalszych działań w tym obszarze. Dzięki konferencji organizowanej przez FPG i SA PSP w Krakowie oraz zaangażowaniu partnerów, temat wypalenia zawodowego wśród ratowników staje się coraz bardziej widoczny i priorytetowy na arenie międzynarodowej. Jednogłośnie stwierdzono, że działania podejmowane w sektorze zdrowia psychicznego strażaków mają pozytywny wpływ na życie tych, którzy codziennie narażają swoje zdrowie i życie, aby ratować innych. Początek formularza

Podsumowując to wyjątkowe spotkanie można powiedzieć, że wszystkie założone przez organizatorów cele zostały osiągnięte. Kolejny raz potwierdzono, że rozwijanie międzynarodowej współpracy pozawala poszerzać horyzonty, poznawać inne punkty widzenia i sposoby radzenia sobie z ważnymi dla strażaków i ratowników problemami.

Więcej informacji można również przeczytać na stronach internetowych:

Szkoły Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie:
https://www.gov.pl/web/sapsp-krakow/strazak-ratownik-czlowiek—miedzynarodowa-konferencja-w-szkole-aspirantow-psp-w-krakowie

Associazione Nazionale Vigili del Fuoco:
https://www.anvvf.it/wpwork/2024/02/27/sezione-di-firenze-e-pisa-relazione-progetto-co-finanziato-dalla-comunita-europea-sul-burnout/

Koła Gospodyń Wiejskich Przyjaciele Węgrzc:
https://www.facebook.com/share/p/h65F9SBtCJXaBEku/